قلدری در کودکان و نوجوانان

۱۲ راهکار برای قدرتمند ساختن فرزندتان در برابر زورگویی حضوری و فضای مجازی

زورگویی یا قلدری چیست؟

stopBullyng.gov  قلدری را به عنوان رفتاری تکرار شونده ناخواسته، پرخاشگرانه تعریف می کند که در آن کودک یا نوجوان از یک قدرت غیر متعادل واقعی یا خیالی مانند قدرت بدنی، دسترسی به اطلاعات شرم آور یا محبوبیت برای کنترل یا آسیب رساندن به دیگر کودکان استفاده می کند. این رفتار میتواند شامل هرچیزی از شایعه پراکنی تا انگ زدن یا پرخاشگری فیزکی باشد اما این فقط یکبار بی ادبی یا نامهربانی نیست. اساسا قلدری یک سوءاستفاده مکرر و هدفمند از قدرت به منظور آسیب رساندن به طرف مقابل می باشد.

چرا یک جوان باید چنین کاری کند؟

زیرا به او قدرت میدهد. همه ما در زندگی نیاز داریم که احساس قدرتمند بودن کنیم. اگر ما در مسیر سالم به قدرت دسترسی نداشته باشیم، مقاوت در برابر آن در مسیر های ناسالم دشوار است و برای کودک یا نوجوانی که در زندگی خود اغلب احساس کمبود قدرت میکند٬ سوء استفاده از قدرت به وسیله قلدری می تواند به اندازه یک ماده مخدر برایش قوی باشد. اگر کودک از درون آسیب دیده باشد، قلدری به او کمک میکند برای مدت کوتاهی کمی احساس بهتری داشته باشد. اگر کسی او را تحقیر، تهدید یا آزار داده باشد، این احساسات اغلب بر روان او غلبه میکند و او به فرد دیگری حمله و می خواهد او را تحقیر، تهدید یا آزار دهد. پس متاسفانه کودکی که آسیب دیده باشد اغلب کودک دیگری را آزار میدهد.

 آیا میتوانید کودکتان را در برابر زورگویی مقاوم سازید ؟

متاسفانه خیر. همیشه افرادی آسیب دیده ای وجود دارند که به دیگران آسیب میرسانند و مسیر فرزند شما گاهی با آنها تداخل پیدا میکند. همه کودکان تمایل دارند که مسیر خود را داشته باشند و این بدین معناست که آنها گاهی از قدرت سوء استفاده میکنند، که این موضوع از لحاظ تکاملی طبیعی و به میزانی که همدلی در آنها رشد پیدا کرده باشد میتواند کوتاه مدت باشد. هدف شما نباید ایزوله کردن فرزندتان باشد، بلکه از او حمایت کنید تا هوشیاری و مهارت هایی برای حفاظت از خود در مواقع ضروری را رشد دهد و وقتی درگیر چنین شرایطی است بتواند کمک بخواهد.

رفتار قلدری از پیش دبستانی شروع میشود و با رشد کودکان شتاب بیشتری پیدا میکند. بر اساس این نظرسنجی، بین ۴۰ تا ۸۰ درصد دانش آموزان راهنمایی به مشارکت در رفتار زورگویانه اعتراف میکنند. پس واضح است که فرهنگ ما تا حدودی مسئولیت فراگیر بودن قلدری را بر عهده دارد. بسیاری از کودکان توصیف میکنند که خود مورد زورگویی قرار گرفته اند و همینطور نسبت به دیگران قلدری کرده اند. به این دلیل، ثابت شده است که جلسات عادلانه برای گفتگو و ترمیم آسیب ها، آموزش حل تعارض و ایجاد تغییر در فرهنگ یک مدرسه از مورد هدف قرار دادن قلدرها با مجازات و تنبیه کردن آنها به مراتب روش های موثرتری برای کاهش قلدری می باشند.

متاسفانه، فرهنگ های مدارس ما همچنان برای اجرای رویکردهای مناسب در تلاش هستند و وضعیت در بسیاری از جوامع رو به وخامت است.

به نظر میرسد تعامل قلدری و رسانه های اجتماعی باعث افزایش خطرهای روانی شده، به طوری که کودکان احساس میکنند پناهگاه امنی ندارند و تعداد بیشتری از نوجوانان و حتی دانش آموزان راهنمایی در پاسخ به قلدری دست به خودکشی میزنند. تحقیقات اخیر نشان میدهد که پیامدهای بلند مدت قلدری شامل افزایش ریسک ابتلا به افسردگی، اضطراب، PTSD  یا اختلال استرسی پس از حادثه، سوء مصرف مواد و رفتارهای خودتخریبی است. این خبر بدی است اما خبر خوب این است که شما میتوانید به فرزند خود کمک کنید در برابر رفتار های قلدرانه بایستد و جلوی اینکه کودکتان به یک فرد قلدر تبدیل شود را بگیرید. می پرسید چطور ممکن است؟

۱.از زمانی که کودک شما خردسال است روابط محترمانه و دلسوزانه را الگو برداری کنید.

همانطور که آلیس میلر نویسنده کتاب (شما آگاه نخواهید بود)، مینویسد: “اگر کودکان از همان ابتدا به احترام به دنیای خود عادت داشته باشند٬ در آینده در تشخیص بی احترامی به خود به هر شکلی مشکلی نخواهند داشت و خودشان در برابر آن مقابله میکنند.”

موثرترین روش برای جلوگیری از مورد زورگویی قرار گرفتن کودک و همچنین تبدیل شدن کودک به یک فرد قلدر این است که مطمئن شویم آنها در روابطی محبت آمیز و محترمانه بزرگ میشوند، نه روابطی که از قدرت و اجبار و زور برای کنترل کودکان استفاده میشود. کودکان هر دو سمت هر رابطه ای را یاد میگیرند و میتوانند هر کدام را انجام دهند. اگر شما کتک بزنید، فرزندتان یاد میگیرد که خشونت فیزیکی راهی برای پاسخ به مشکلات بین فردی است. تحقیقات بارها ثابت کرده است که تنبیه بدنی کودک با رفتارهای قلدرانه بیشتری همراه است. در حقیقت هر روش انضباطی که از قدرت بر کودک استفاده میکند٬ به کودک می آموز که از قدرت بر دیگران استفاده کند یا به دیگران اجازه دهد از قدرت بر او استفاده کنند. تنبیه اغلب توسط کودکان به عنوان ابزاری که بزرگسالان بوسیله زور و اجبار برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکنند، درک میشود که این موضوع به کودکان می آموزد قلدری کردن مشکلی ندارد.

۲.در شرایط خوب و بد در کنار فرزندتان باشید.

کودکانی که تنها هستند بیشتر مورد زورگویی قرار میگیرند و بچه ها اغلب از این که مورد آزار و اذیت قرار گیرند٬ خجالت میکشند بنابراین در گفتن این موضوع به والدین خود مردد هستند. اگر کودک شما بداند که شما همیشه به او گوش میدهید و از او حمایت میکنید تمایل بیشتری خواهند داشت که با شما درباره مسایلی که او را ناراحت کرده صحبت کند.

چگونه مطمئن میشوید که فرزندتان به شما خواهد گفت که آیا مورد قلدری قرار گرفته است؟

به یاد داشته باشید که ۸۰% فرزندپروری، ارتباط است -یک رابطه نزدیک با کودک- و تنها ۲۰% راهنمایی است. اگر با فرزندتان رابطه حمایت گرانه نداشته باشید، راهنمایی کردن او موثر نخواهد بود و فقط او را می راند. بنابراین رابطه خود با فرزندتان را در اولویت قرار دهید و بدون توجه به چیزی، راه های ارتباطی فرزندتان با خودتان را باز نگه دارید.

۳.رفتار محترمانه و با اعتماد به نفس با دیگران را الگو برداری کنید.

اگر در هنگام رانندگی عصبانی شده و به دیگر رانندگان ناسزا بگویید، حتی اگر تنها در خلوت ماشین خود این کار را انجام دهید، به کودکتان آموزش میدهید که گاهی اوقات بی احترامی به دیگران مشکلی ندارد. بر عکس اگر به راحتی از موضع خود عقب میگیرید که صحنه ای نسازید اما بعدا خود را شدیدا تحت فشار احساس میکنید باید بگویم که زمان تغییر فرا رسیده زیرا فرزند شما از تماشای شما یاد میگیرد. راهی برای دفاع از حقوق و نیاز های خود در عین حال احترام به طرف مقابل با دیگران را بیابید و رفتار محترمانه با همه را الگو قرار دهید، حتی زمانی که مخالف هستید.

۴.مستقیما به فرزندتان ابراز محترمانه خود را یاد دهید.

کودکان باید بدانند که می توانند نیازهایشان را برآورده سازند و در عین حال به دیگران احترام بگذارند. کلماتی به او یاد دهید تا برای دفاع از خود در شرایط ضروری استفاده کند:

“الان نوبت من است.”

“هی، بس کن.”

“به بدن من دست نزنید.”

“آسیب رساندن کار درستی نیست.”

“من دوست ندارم مرا آنطور صدا کنند، می خواهم مرا با اسمم صدا کنی.”

۵.به کودکتان مهارت های اولیه اجتماعی را بیاموزید.

متاسفانه، قلدرها کودکانی را که از نظر آنها آسیب پذیر هستند را شکار میکنند. اگر کودکی دارید که با مهارت های اجتماعی، چالش هایی دارد، حمایت از فرزندتان به دیگر روش های ذکر شده در این مقاله را دراولویت قرار دهید تا از جذابیت او برای قلدرها بکاهید. سپس از مهارت های اجتماعی بازی بسازید و در خانه تمرین کنید. نقش بازی کردن با فرزندتان که چطور به یک بازی در زمین بازی بپیوندد، خود را در یک مهمانی به کودک دیگری معرفی کند یا یک قرار بازی را ترتیب دهد. برای مثال، کودکانی که موفق در پیوستن به گروه هستند ابتدا مشاهده میکنند و راهی برای جا افتادن در گروه پیدا میکنند تا اینکه به طور ناگهانی وارد گروه شوند.

گاهی اوقات کودکان به قدری خواهان پذیرش از سمت همسالان هستند که حتی اگر یکی از رهبرهای گروه شروع به بد رفتاری با آنها کند باز خواهان وقت گذراندن با گروه همسالان هستند. اگر فکر میکنید فرزندتان ممکن است آسیب پذیر باشد، به حرف های او در مورد تعاملات با همسالان گوش دهید تا به او کمک کنید تا بیاموزد با خرد درونی خود بررسی کند و برای ایجاد فرصت های ارتباطی سالم برای او تلاش کنید.

۶.به فرزند خود بیاموزید که فرآیند قلدری به چه صورت کار میکند.

تحقیقات نشان میدهد که قلدری با آزار و اذیت کلامی شروع میشود. نحوه پاسخ دادن قربانی به اولین پرخاشگری کلامی تعیین کننده این است که آیا قلدر به هدف قرار دادن این کودک ادامه میدهد یا خیر. اگر پرخاشگری به قلدر چیزی که به دنبال آن است را بدهد- احساس قدرت ناشی از فشار دادن موفقیت آمیز دکمه یا به اصطلاح نقاط حساس کودک دیگر- معمولا پرخاشگری تشدید میشود. ضروری است که این موضوع را با هر کودکی قبل از اینکه در معرض زورگویی قرار گیرد در میان بگذارید تا زمانی که قلدر آنها را برای اولین بار مورد آزمایش قرار میدهد بتوانند با موفقیت از خود دفاع کنند.

۷.با ایفای نقش تمرین کنید که کودک شما در پاسخ به تمسخرو تحریکات هیجانی احساس راحتی کند.

با کودک خود بازی کنید که چگونه میتواند در مقابل یک قلدر بایستد. به فرزندتان متذکر شوید که قلدر می خواهد واکنشی را برانگیخته کند که باعث شود احساس قدرت کند، بنابراین نشان دادن احساسات و دعوا کردن دقیقا همان چیزی است که قلدر را تغذیه میکند. توضیح دهید در حالی که کودک شما نمیتواند قلدر را کنترل کند اما همیشه میتواند پاسخ های خود را کنترل کند. پس در هر تعاملی، نحوه پاسخ دادن او یا شراط را ملتهب تر و یا خنثی میکند.

کودک شما باید از “قلاب” شدن جلوگیری کند و مهم نیست که قلدر چقدر او را عصبانی کرده است. همیشه بهترین استراتژی این است که کرامت خود را حفظ کنید به عبارت دیگر، کرامت خود را با کناره گیری از موقعیت حفظ کنید و به فرد مقابل حمله یا تحقیر نکنید. برای انجام این کار، به سادگی چیزی آرام بگویید:

“میدونی، من فقط این نظر رو نادیده میگیرم.”

“من فکر میکنم الان کار دیگری برای انجام دادن دارم.”

“نه، ممنون.”

و بعد، فقط دور شوید.

به فرزندتان آموزش دهید تا ۱۰ بشمرد تا آرام بماند، به چشمان قلدر نگاه کند و یکی از این موارد را بگویید. تا زمانی که فرزندتان لحن قوی و مطمئنی داشته باشد این کار را تمرین کنید.

۸.هنگامی که فرزندتان برا اولین بار شروع به استفاده از فضای مجازی کرد به او آموزش دهید، در تعامل و نظاره گر باشید.

قلدری در فضای اجتماعی با قلدری فردی و حضوری تفاوت چندانی ندارد، همچنان سوء استفاده از قدرت است. اما تفاوت هایی وجود دارد. زمانی که فرزندتان برای اولین بار شروع به استفاده از رسانه های اجتماعی کرد، روزانه آن را با او مرور کنید. نگرش کنجکاوانه، حمایت و شوخ طبعی را حفظ کنید. از کودکتان بپرسید که درباره تعاملات مختلف خود چه احساسی داشت، چه چیزی سخت بود، چگونه تصمیم گرفت چه کاری انجام دهد. کودکان به وسیله تعاملاتی که در آن فرصت واکنش و تفکر ایمن به انتخاب هایی که انجام داده اند و آنچه اتفاق افتاده است را دارند، می توانند قضاوت خوب و مناسبی پیدا میکنند.

برای جلوگیری از زورگویی اینترنتی، به کودکان آموزش دهید:

*هرگز رمز های عبور خود را با کسی به اشتراک نگذارید.

*تنظیمات حریم خصوصی را به طور منظم با والدین خود مرور کنید.

*چیزی که ممکن است به کسی آسیب برساند یا کسی را شرمنده کند به اشتراک نگذارید.

*مهربان بودن با دیگر افراد در فضای آنلاین به حفظ امنیت شما کمک میکند.

*به یاد داشته باشید بدجنس بودن با کسی یا ارسال پیام های آزاردهنده در فضای آنلاین دقیقا مانند بدجنس بودن، شایعه پراکنی و خجالت زده کردن شخصی در موقعیت حضوری است.

*اگر چیزی در فضای مجازی شما را معذب کرد با والدین خود در میان گذارید.

خبر خوب در مورد زورگویی از طریق فضای مجازی این است که شما یک گزارش و مدرک از اتفاقات افتاده شده دارید.

بنابراین اگر فرزند شما در فضای مجازی مورد اذیت و آزار قرار بگیرد:

*همه چیز را با اسکرین شات و تاریخ مستند سازید.

*شخص مورد نظر را مسدود کنید.

*با مستندات به مدرسه گزارش دهید.

۹. به کودکتان آموزش دهید که ترسانیده شدن توسط یک قلدر، دور شدن از او، صحبت با والدین و درخواست کمک هیچ خجالتی ندارد. موقعیت های قلدری میتوانند تشدید شوند و نجات جان کودکان اهمیت بیشتری از حفظ آبرویشان دارد.

۱۰. به فرزندانتان آموزش دهید زمانی که شاهد یک قلدری هستند، برای جلوگیری از آن مداخله کنند.

میشل بوربا ، متخصص زورگویی، میگویید وقتی کودکانی که در حال تماشای یک قلدری هستند به درستی مداخله کنند، طبق تحقیقات میتوانند در بیشتر از نیمی از مواقع و تنها در ۱۰ ثانیه باعث خاتمه دادن به عمل زورگویی شوند.

بهترین مداخلات:

به قربانی بپیوندید و او را از موقعیت خطرناک دور کنید – در کنار قربانی قرار گیرید، او را از قلدر دور نگه دارید و به سمت دیگری بروید- به سمت کمک از بزرگسالان بروید. به او بگویید ” به نظر ناراحت میاید” یا ” دنبالش می گشتید” یا ” معلم مرا فرستاد تا تو را پیدا کنم”.

کمک بگیرید، قلدرها عاشق داشتن مخاطب هستند. دست کودک دیگر را بگیرید و فریاد بزنید ” ما به کمک نیاز داریم.” و در مقابل فرد قلدر بگویید: “شما بدرفتاری میکنید.” و سپس دور شوید: “بیا، بیا برویم.”

و البته اگر نگران امنیت و ایمنیتان هستید، معلم را بلند صدا بزنید و یا با شماره ۱۲۳ تماس بگیرید.

۱۱.به کودکتان مقابله اولیه با قلدر را آموزش دهید.

قلدرها زمانی که بزرگسالان حضور ندارند زورگویی میکنند. بنابراین اگر کودک شما مورد آزار و اذیت قرارگرفته است، باید از حضور در راهروها، سرویس های بهداشتی و زمین ها بازی که بدون نظارت بزرگسالان است اجتناب کند. نشستن در جلوی اتوبوس مدرسه، ایستادن در ابتدای صف٬ همگی روش های خوب برای جلوگیری از قلدری هستند.

 ۱۲.در مداخله کردن تردید نکنید.

کار شما به عنوان والدین، محافظت از کودکانتان است. این به این معناست که علاوه بر اینکه به کودکتان آموزش میدهید که از خود محافظت کند، ممکن است نیاز باشد با معلم و یا مدیر تماس بگرید. این پیام را به فرزندتان ندهید که برای کنترل این شرایط تنها است و تصور نکنید که اگر خشونت فیزیکی ندیده باشد به این معناست که عمیقا آسیب ندیده است. علیرغم مثال قدیمی که می گوید کلمات آسیب نمیزنند، کلمات به شدت بر روان او آسیب میزنند، و تحقیقات نشان داده که میتوانند اثرات منفی پایداری داشته باشند. اگر مدرسه نمیتوانند از فرزند شما محافظت کنند، به انتقال به مدرسه دیگر و یا حتی آموزش در خانه میتوان فکر کرد.

راهکارهایی برای کوکان:

در اینجا شش تا از موفق‌ترین راهبردها برای کمک به بچه‌ها برای دفاع از خود، توسط کارشناس زورگویی، میشل بوربا، آورده شده است.

بهترین روش‌های اثبات شده برای مبارزه با ظلم و ایجاد احترام:

*خودت را ثابت کن:

به کودکتان بیاموزید در مقابل قلدر محکم بایستد و از صدای قوی خود استفاده کند. کودک شما باید رفتار بد فرد قلدر را نام ببرد و به او بگوید که این کارش را تمام کند: “این مسخره کردن است، تمامش کن.” یا “تو داری مرا مسخره میکنی و این بدجنسانه است.”

*پاسخ را زیر سوال ببرید:

آن بیشاپ، فردی که پیشگیری از خشونت را آموزش میدهد، به دانش آموزانش میگوید که بدون توهین با یک سوال غیر تدافعی پاسخ دهید: “چرا این حرف را میزنی؟” یا “چرا میخواهی به من بگویی که من خنگ و یا چاق هستم و به احساساتم آسیب برسانی؟”

*از کلمه “من می خواهم” استفاده کنید.

متخصصان ارتباط میگویند به فرزندانتان آموزش دهید که از جملاتی که با “من می خواهم” آغاز میشود استفاده کنند و با قاطعیت به فرد قلدر بگوییند که می خواهند چه چیزی تغییر کند:”من می خواهم که مرا تنها بگذاری” یا ” من می خواهم که از مسخره کردن من دست برداری”

*با مسخره کننده به توافق برسید:

به کودکتان کمک کنید تا یک بیانیه موافق با فرد قلدر داشته باشد. قلدر: “تو خنگی” کودک “آره٬ اما من در این کار خوبم” یا مسخره کننده: “چهار چشمی”  کودک: “درست میگویی، بینایی من ضعیف است”

*او را نادیده بگیرید:

قلدر ها وقتی متلک هایشان باعث ناراحتی قربانی میشود را دوست دارند، بنابراین به کودکتان کمک کنید تا راهی بیابید که قلدر متوجه ناراحتیش نشود و به سراغ او نیاید.

دانش آموزان کلاس پنجم این راه های آزمایش شده توسط کودکان را برای نادیده گرفتن قلدر را ارائه میدهند:

“وانمود کنید که آنها نامرئی هستند”

“بدون نگاه کردن به آنها دور شوید”

“سریع به چیز دیگری نگاه کنید و بخندید”

“کاملا بی علاقه به نظر برسید”

*چیز بامزه ای از متلک بسازید.

فرد فرانک، نویسنده کتاب پیدا کردن دوستان خوب دشوار است٬ می گوید: به هر متلکی پاسخ دهید اما نه با متلک انداختن. فرانکل می گوید: اغلب متلک انداختن متوقف میشود زیرا کودک به قلدر میفهماند که متلک او تاثیری بر رویش نداشته ( حتی اگر چنین نباشد). فرض کنید قلدر می گوید: “تو احمقی” کودک با استفاده از کلماتی که قبلا تمرین کرده می گوید: “واقعا؟” یا “پس،…؟” یا “منظور شما این است،…؟” یا “اوه، ممنون که به من گفتید”

منبع: وبسایت ahaparenting